1,2 Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, OÖFMAEB, Türkiye
MAKALE BİLGİ
ÖZET
Makale Tarihçesi: Alındı 31.01.2012 Düzeltilmiş hali alındı 05.03.2012 Kabul edildi 27.02.2012 Çevrimiçi yayınlandı 02.04.2012
Bu çalışma, öğretmenler için web 2.0 araçlarını kullanım alanlarına uygun olarak sınıflamak ve bu araçların kullanılması ile edinilecek faydaları belirlemek için hazırlanmıştır. Bu çalışmanın amacı; Web 2.0 araçlarının özelliklerini, etkilerini ve kullanım alanlarını belirlemektir. Web 2.0 araçları sekiz farklı sınıfta gruplandırılmıştır. Sekiz farklı grup için eğitsel amaçlara uygun internetten ulaşılabilecek ve eğitimde rahatlıkla kullanılabilecek program örnekleri verilmiştir. Bununla birlikte, web 2.0 teknolojilerini kullanmanın sosyal yapılandırmacılık kuramları tarafından nasıl desteklendiği ve eğitsel anlamda öğrenci, öğretmen ve sınıf ortamı açısından yararları tespit edilmiş ve tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: 2 Eğitim teknolojileri, Web 2.0 araçları, Pedagoji 2.0, Web 3.0
Giriş
Günümüzde, teknolojideki hızlı değişimler sonucunda eskiden kullanılan ders araç ve gereçleri ile şu anda kullanılanlar arasında farklılıklar gözlenmektedir. Söz konusu farklılıklardan ilki, öğretmen ve öğrenci rollerindeki değişimleri takip eden sınıf ve okulların fiziksel değişimidir. 21. Yüzyılda, eskiden kullanılan kara tahta; yerini akıllı tahtaya, yansıtım aletine ve taşınabilir bilgisayarlara bırakmıştır. Geçmiş ve günümüz arasındaki değişim ve farklılıklar, bilginin öğretmenden öğrenciye aktarılan bir nesne olarak görüldüğü bir eğitim yaklaşımından; öğrencilerin öğretmenin kılavuzluğunda bilgiyi hep birlikte yapılandırdıkları bir eğitim yaklaşımına doğru ilerlemiştir (Keser, 2005). Yeni nesillerin günümüzdeki teknolojik araçları çok kullanmaları gerçeği, söz konusu gençler için ‚digital yerli‛ (Digital Native) ifadesini uygun kılmaktadır (Prensky, 2001a; 2001b). Digital yerli olarak adlandırılan yeni nesil, günlerini bilgisayar (Horzum 2011), cep telefonu, müzik çalar, video oyunları gibi dijital araçlarla geçirdikleri için, öğrenme ortamlarının teknolojik araçlarla donatılmasının ve öğrencilerin teknolojik okuryazarlık seviyelerine uygun aktiviteler, projeler yapılmasının öğrencilerin okul başarılarına ve motivasyonlarına katkıda bulunacağı ileri sürülmektedir (Conole & Alevizou, 2010). Fakat söz konusu değişimlere eski değerlerine bağlı kalarak direnen öğretmenlerin varlığı da yadsınamayacak bir gerçektir (Elmas, Demirdöğen & Geban, 2011).
Yadsınamayacak bir diğer gerçeklik ise; teknolojik araç ve gereçlerin okullara dağıtılmasını takiben, öğretmenlerin hazır bulunuşluklarının yetersiz olduğunun bilinmesine rağmen (Horzum, 2010; Kıyıcı, 2010), bu araç ve gereçlerin etkili bir biçimde kullanılabilmesi için öğretmenlere gerekli eğitimin verilmemesi (Binghimlas, 2009); bununla birlikte, teknolojik araçların eğitim sistemine olan katkılarının sorgulanmasıdır (Kayaduman, Sırakaya, & Seferoğlu, 2011). Gelişmiş ülkeleri taklit ederken, bu ülkelerin geliştirdiği yüksek maliyetli eğitim çözümlerini aynen almak yerine ülkenin ekonomik ve sosyal yapısına uygun olacak biçimde yenilenmesi, alt yapı ve eğitim desteğinin verilmesi de gereklidir (Savaş, Elmas & Öztürk, 2011). Bu sıkıntılara rağmen yeni teknolojik araçların birçoğu, öğrencilerin yaratıcılıklarını rahatlıkla ortaya koyabileceği fırsatlar sunmaktadır (Saltman, 2011).
Teknolojinin hayatımızın ayrılmaz bir parçası olması sonucu, yaşamı, okulu, sınıfı ve hatta ders işleyiş biçemini şekillendirdiği vurgulanmaktadır (Akpınar, Aktamış, & Ergin, 2005). Bu bağlamda değinilmesi gereken önemli noktalardan biri, öğretmenlerin web teknolojilerine ve internet aracılığıyla ulaşılabilecek
1 Sorumlu yazarın adresi: Oda no 207, OÖFMAE Bölümü, Eğitim Fakültesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 06800, Ankara, Turkey.
geniş kaynaklara olan ilgileri ve bu konuda gelişime ve değişime ne kadar açık olduklarıdır. Okullardaki teknolojik araçların çokluğu; bununla birlikte, internet ortamında öğretmenlerin yararlanabileceği çok sayıda teknolojik gelişmenin olması öğretmenlerin ya da eğitimcilerin söz konusu araçlardan ve gelişmelerden kolaylıkla yararlanabileceği, sözü edilen araç ve gereçlerin kullanımına dair istek duyacakları anlamına gelmemektedir (Bonk, 2009; Collis & Moonen, 2008). Bu nedenle, Milli Eğitim Bakanlığı’nın teknolojik gelişmelerin, bu gelişmeler sonucunda ortaya çıkan araçların tanıtımı ve kullanımı ile ilgili eğitim faaliyetleri başlatması gerekmektedir. Yaşamın her aşamasında olduğu gibi eğitim sistemine de yansıyan teknolojik değişimlerden öğretmenler de haberdar edilmeli; değişen ve gelişen araç ve gereçleri kullanım becerileri artırılmalıdır (Türkmen, Pedersen & McCarty, 2007).
Okullarda, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun sahip olduğu cep telefonu gibi teknolojik araçları yasaklamak yerine, etkin bir biçimde sınıf içindeki öğrenme etkinliklerinde nasıl kullanabileceğimiz düşünülmelidir. Birçok öğrencide bulunan cep telefonlarının, farklı derslerde faydalı amaçlar için kullanılabileceği vurgulanmaktadır (Gillard, 2010). Bunlara örnek olarak öğrencilerin okul içi veya okul dışında gerçekleştirdikleri etkinlikler sırasında gördükleri bitki ve hayvan resimlerini kameralı cep telefonları ile çekebilmeleri, görüntüyü hemen bilgisayara aktarabilmeleri ve bu görüntüleri ‘’dropbox’’ gibi bir paylaşım programı üzerinden kolaylıkla tüm sınıf arkadaşları ya da grup çalışması yaptıkları arkadaşları ile paylaşabilmeleri örnek olarak verilebilir (Kolb, 2008).
Eğitimde bilgisayarın, internetin önemi açıktır ve maliyete rağmen bunların kullanımı için gerekli yatırımlar yapılmaya devam edilmelidir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın Fatih Projesi (MEB, 2012; Çelen, Çelik, & Seferoğlu, 2011) bağlamında, her sınıfa akıllı tahta, yansıtım aleti ve kablolu internet bağlantısı, her öğretmen ve öğrenciye tablet bilgisayar hedefleri bakanlık tarafından tamamlanmaya çalışılmakta ve 5 yıl içinde bitirilmesi planlanmaktadır. Bu proje ile 40 bin okul ve 620 bin sınıfa bilişim teknolojileri ulaştırılacak ve bunların etkin kullanımı için gerekli eğitimler verilmeye çalışılacaktır. Donanımsal alt yapının hazırlanmasından sonra içerik oluşturulması ve derslere uygun şekilde yardımcı ders materyali olarak uyarlanması sorunu da kısmen 7 firmanın hazırladıkları içerikleri, Fatih projesine hibe etmelerinden dolayı çözülmüş gibi görünmektedir (MEB, 2012). Bu içerikler etkileşimli e-kitap, animasyonlar, videolar, sunular, eğitsel oyunlar, interaktif haritalar ve benzerleri örnek olarak verilebilir. Bu içeriklerin güncellenmesi, çeşitlendirilmesi ve benzerlerinin hazırlanması görevi öğretmenlerimize kalacaktır (MEB, 2012).
İçeriğin nasıl oluşturulacağı ile ilgili gerekli eğitimlerin sağlanması durumunda bile öğretmenler, internette daha etkili ders tasarımları ve yardımcı ders materyalleri için kullanmaları gereken bazı web araçlarına ihtiyaç duyacaklardır. Bu web araçlarından birçoğu sınırlı olsa da ücretsiz olarak öğretmenlerin hizmetinde olan web 2.0 araçlarıdır. Web 2.0 araçları kullanıcıların da aktif katılımlarının olduğu ve içerik oluşturabildikleri bir dizi yeni uygulamayı anlatmaktadır. Web 2.0 kavramı öğretmen ve öğrencilerin sosyal etkileşim içerisinde kullanıcı dostu uygulamalar aracılığı ile teknik bir zorluk yaşamadan içerik oluşturabilmelerine ve var olan içeriğin çeşitlendirilmesine yardımcı olur (Horzum, 2007; Kıyıcı, 2010; Thompson, 2007).
Neden Web 2.0 Araçları
Web 2.0 araçlarının tercih edilmesinin en önemli nedeni, web 1.0 araçlarından farklı olarak sadece verilen bilgilerin ekranda okunmasından ziyade, ortak bir akılla bir çok kullanıcıyı bir arada sosyal ve aktif bir ortamda aynı hedefe ya da ürüne odaklayabilmesidir (O’Reilly, 2007). Daha geniş bir biçimde Web 2.0, kullanıcılarında içerik geliştirebildiği, birbirleriyle işbirliği yapabildiği, kullanıcılar arasında bilgi ve fikir alışverişini destekleyen ikinci kuşak web platformu olarak tanımlanmaktadır (McLoughlin & Lee, 2007). İnternet erişiminin artması, sosyal becerilere ve yaratıcılığa yapılan vurgu ile birlikte web 2.0 araçlarının yaygınlığı da gittikçe artmaktadır (Crook vd., 2008).
Güncel Web 2.0 araçlarını listeleyen bazı araştırmacılar vardır (Bryant, 2006; Carrasco, 2006; 2008; Crook vd., 2008; Conole & Alevizou, 2010). Bununla birlikte, Web 2.0 ve Web 2.0’ı takiben gelişen Web 3.0 teknolojileri de gelecekte öğretmenlerin kullanımı için büyük önem arz etmektedir (Foratv, 2009). Tabi ki bu web araçlarının kullanımı için kullanıcının esnek zaman aralıkları ile çalışabilmesi ve bu araçların etkili kullanımının tamamen kullanıcının yaratıcılığını destekler biçimde olması web 2.0’ın tercih edilmesindeki
International Online Journal of Educational Sciences, 2012, 4(1), 243-254
248
diğer önemli nedenlerdendir (Jarret, 2008). Buna ek olarak, burada genel anlamda gruplanan bütün araçların en azından kısıtlı bile olsa mutlaka ücretsiz sürümlerinin derslerde kolaylıkla ve etkili bir biçimde kullanılabilecek olması göz ardı edilmemesi gereken bir durumdur.
Web 2.0 araçlarının oluşturulmasında çıkış noktası olan amaçları, yapılandırmacı eğitim felsefesini, özellikle de sosyal yapılandırmacılık öğrenme kuramlarını destekler niteliktedir (Conole & Alevizou, 2010; Lu, Lai, & Law, 2010). Öğrencilerin sınıf içerisinde aktif katılımcı olmaları ve içeriğe katkıda bulunmaları teşvik edildiği gibi, web 2.0 araçları da kullanıcılara içerik oluşturma, içeriği manipüle etme, içeriği denetleme ve sosyalleşme imkânı sunmaktadır (Horzum, 2007). Bu bağlamda, web 2.0 araçlarının gelişimini eğitim sistemindeki değişimi destekleyen bir teknolojik yenilik olduğu düşünülebilir ve rahatlıkla kullanabilir. Web 2.0 araçlarını kullanan öğrenciler, sınıfta sadece verilen bilgiyi tüketen bireyler konumundan; bilgiyi üreten, manipüle eden, kaynağını sorgulayan ve yeni bilgiler üreten aktif birer öğrenci grubuna dönüşmektedirler.
Web 2.0 araçları çok kolay kullanılabilir özellikleri olan kullanıcı dostu programlardır. Bu programların kullanımı ile ilgili birçok video ve animasyona kolaylıkla ulaşılabilir. Web 2.0 araçları, kullanıcılarını aynı zamanda birer içerik geliştiricisi olarak görmekte ve içerik geliştirme konusunda onlarla bir anlamda paydaş haline gelmektedir. Bu paydaş haline gelme çok büyük bir kitlenin aynı hedef ve amaçlar doğrultusunda toplanmasına ve çoğu zaman çok geniş ve kaliteli ürünler ortaya çıkarmasına sebep olmaktadır (Lu, Lai, & Law, 2010; O’Reilly, 2007). Vikipedia bunun en güzel örneklerinden biridir.
Web 2.0 Araçları
Web 2.0 araçlarının içinden seçilenler eğitimdeki kullanım alanları düşünülerek 8 temel başlıkta sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmayla, öğretmenlerin istedikleri amaç ve hedeflere uygun olarak istedikleri programlara kolayca ulaşmaları hedeflenmiştir. Yaptığımız sınıflandırmada bulunan web 2.0 araçlarının web’te benzerleri bulunabilmekte ya da daha farklı sınıflandırma grupları oluşturulabilmektedir (Crook vd., 2008; Conole & Alevizou, 2010). Bu sınıflandırma, kullanılan araçların işlevselliği ve eğitim ortamına uygunluğu bağlamında gerçekleştirilmiştir.
Web 2.0 Araçlarının Kullanım Alanlarına Göre Sınıflandırılması
1. İçerik Yönetim Sistemleri (Content Management Systems-CMS/WCMS): Belli bir amaç için hazırlanmış içeriklerin istenilen şekilde düzenlenmesini ve kontrolünü sağlar.
a. PBWorks (www.pbworks.com)
b. Wikispaces (www.wikispaces.com)
c. Edmodo (www.edmodo.com)
d. Edublogs (www.edublogs.org)
e. Weebly (www.weebly.com)
2. Çevrimiçi Toplantı (Online Meeting): Çevrimiçi olarak toplantı yapma ve görüşme olanağı sağlayan araçlardır.
a. Voki (www.voki.com)
b. Todaysmeet (www.todaysmeet.com)
c. Chatzy (www.chatzy.com)
3. Çevrimiçi Depolama & Dosya Paylaşımı (Online Storage & File Sharing): Çevrimiçi olarak kişiler ve gruplar arasında dosya paylaşım ortamı sağlayan araçlardır.
a. Dropbox (www.dropbox.com)
b. Screencast (www.screencast.com)
c. Minus (www.minus.com)
d. SugarSync (www.sugarsync.com)
Rıdvan Elmas & Ömer Geban
249
4. İnteraktif Sunumlar (Interactive Presentations): Değişik ve farklı tarzlarda sunum şablonları hazırlanmasına olanak sağlayan araçlardır.
a. Prezi (www.prezi.com)
b. SlideRocket (www.sliderocket.com)
5. Çevrimiçi Anket (Online Survey): Herhangi bir konuda hedef gruptaki bireylerin çevrimiçi olarak doldurabilecekleri anketlerin hazırlanmasında kullanılır.
a. Poll Everywhere (www.polleverywhere.com)
b. Survey Monkey (www.surveymonkey.com)
6. Kavram Haritası & Çizim Araçları (Concept Map & Drawing Tools): Farklı şekiller de kavram haritaları ve çizimler hazırlanmasını kolaylaştıran araçlardır.
a. Cacoo (www.cacoo.com)
b. Bubbl.us (bubbl.us)
c. Scribblar (www.scribblar.com)
d. MindMeister (www.mindmeister.com)
7. Animasyon & Video (Animation & Video): Animasyonların hazırlanmasında pratik ve yardımcı araçlardır.
a. GoAnimate (www.goanimate.com)
b. Creaza (www.creazaeducation.com)
c. Animoto (www.animoto.com)
d. Kerpoof (www.kerpoof.com)
8. Kelime Bulutları (Word Clouds or Tag Clouds): Anlatılmak istenen konular için konunun kilit noktalarının vurgusunu artırıcı kelime bulutları oluşturmaya yarayan araçlardır.
a. Wordle (www.wordle.net)
b. TagCrowd (www.tagcrowd.com)
c. WordItOut (www.worditout.com)
Yaptığımız bu sınıflandırmayı aşağıdaki kavram haritası ve çizim araçları bölümünde önerdiğimiz ‘’cacoo’’ programı ile Şekil 1’de gösterilmiştir.
Şekil 1. Cacoo programı ile sınıflandırmanın gösterilmesi
International Online Journal of Educational Sciences, 2012, 4(1), 243-254
250
Yöntem
Bu çalışmanın amacı, web 2.0 araçlarının özelliklerini, etkilerini ve önemini belirlemek için konu ile ilgili güncel ve önemli olarak nitelendirilebilecek literatürdeki araştırmaların incelenmesi ve sonuçlarının sentez edilmesidir. Bu yönü ile literatürdeki bir konu hakkında bir çok çalışmanın sonuçlarının sistematik olarak incelendiği ve o konu hakkında araştırma sonuçlarından sentez yapılan, genel anlamda bir çeşit literatür tarama çalışması olarak adlandırılabilir.
Web 2.0 Araçlarının Eğitimde Sağladığı ve Sağlayabileceği Kolaylıklar
Öğretmenlerin, öğrencilerin sınıfta yaptıkları birçok aktiviteye rahatlıkla katabilecekleri ve öğrencilerin eğitim hayatlarında kolaylıklar sağlayacak olan bu araçları kullanmalarını teşvik etmeleri beklenir. Bu araçlar öğrencileri 21. Yüzyılın iş ve eğitim hayatına hazırlamada kritik rol oynamakla birlikte yaratıcı ve kritik düşünme becerilerini desteklemektedir. Söz konusu araçların eğitim ve iş hayatının yanı sıra öğrencilerin ileride daha aktif ve katılımcı bireyler olmalarına da olumlu yönde etkisi olacaktır (Richards, 2010). Yukarıda örneklerini verdiğimiz web 2.0 araçlarının bir çok derse renk katacağı ve öğrencilerin teknolojik okur yazarlık düzeylerini de çok olumlu etkileyeceği bir gerçektir. Bu olumlu etkilenmenin üst düzeyde olması için bu araçların kullanımlarının etkinlik amaç ve hedefleri ile uyumlu olması ve çocukların hangi aracı nerede ve nasıl kullanacaklarının çok iyi kavratılmış olması gerekmektedir. Öğrencilerin öğrenmeleri gereken bilgiyi sadece okuyarak, duyarak veya görerek değil aynı zamanda o konu ile ilgili bir içerik çalışması yapmalarının sağlanması bu anlamda öğrenciye ciddi katkılar sağlayacaktır. Sözü edilen içerik çalışmasıyla anlatılmak istenen öğrencinin derste aktivitesi yapılan bir konu ile ilgili ‘’Prezi’’de bir sunum hazırlaması ve bunu dersin içeriğini zenginleştirmede kullanması olarak düşünülebilir. Burada akla şu soru gelebilir: Neden herkesin çok sık kullandığı ve bildiği PowerPoint programı varken öğrenci Prezi’yi kullanma ihtiyacı duysun? Bunun nedeni, PowerPoint programının çok lineer olması, yansıların (slaytların) arka arkaya bilgi yüklü, monoton bir şekilde gelmesi ve yaratıcılığın kullanılarak üst düzey bir etkileşim gerçekleştirememesidir (Craig & Amernic, 2006; Garber, 2001; Kalyuga, Chandeler & Sweller, 2004; Tufte, 2003).
Öğretmenlerimizin web 2.0 araçlarıyla daha etkili bir öğrenme sağlamak için kullanabileceği bir diğer uygulama da ‚google jokey‛ uygulaması olabilir (Bonk, 2009). Özellikle öğrencilerden biri sunum yaparken başka bir öğrenciyi de ‚google jokey‛ olarak seçme mantığına dayanmaktadır, ‚google jokey‛ olarak seçilen öğrenci sunumda kullanılan ve anlaşılmayan kavramlar, fikirler ve web siteleri ile ilgili ek bilgiler sağlamaktadır. Bu, sunum esnasında olabileceği gibi bunları öğrencinin not alıp bir sonraki derste açıklaması seklinde de uygulanabilir. Derslerde değişik web araçlarının kullanılması ‚google jokey‛ aktivitesi gibi birçok başka aktivitenin de derslere eklenmesine zemin hazırlamaktadır.
Byrne (2009) web 2.0 teknolojilerinin eğitimsel boyuttaki bir çok faydasını verimlilik, motivasyon, öğrenme ve öğrenmeyi öğrenme olarak 4 başlık altında toplamış ve bu faydaları sıralamıştır. Burada biraz daha farklı bir sınıflandırma yapılarak öğretmene, öğrenciye ve sınıf ortamına göre web 2.0 uygulamalarının faydalı yönlerini Byrne’ı da dikkate alarak aşağıda yapılmaktadır.
A. Öğretmen için web 2.0 araçlarını kullanmanın yararları
1. Web 2.0 araçlarını kullanan bir öğretmen sınıfına getirdiği farklı aktivite, programlar ve ürünler sayesinde sınıfına canlılık ve hareket katar.
2. Öğretmenin değerlendirme anlayışı çeşitlenir yazılı notlarının ötesinde öğrenciler tarafından ortaya konan ürünleri de değerlendirir.
3. Öğretmen derslerinde daha güncel ve işlevsel içerikleri kullanır. Günlük hayattan güncel sorun ve problemler üzerinden rahatlıkla örnekler verebilir.
4. Öğretmen ortaya konan bir ürünün izini internet üzerinden rahatlıkla sürebilir, çünkü hazırlanan ürünlerle ilgili alıntı yapılan yerler ve kullanılan araçlar detaylı olarak bağlantılarla (hyperlinklerle) belirtilmektedir.
Rıdvan Elmas & Ömer Geban
251
B. Öğrenci için web 2.0 araçlarını kullanmanın yararları
1. Devamlı farklı web 2.0 araçlarını kullanan öğrenci daha aktif ve zinde kalır. Öğrencileri ileriki hayatlarında teknoloji okuryazarı, aktif ve katılımcı bireyler olmaya iter. Bu da onları ilerdeki meslek yaşamlarına hazırlar (Punie & Cabrera, 2006).
2. Web 2.0 araçları ile ürün odaklı çalıştığı için gösterdiği çaba ve gayretin karşılığını somut olarak görür (O’Reilly, 2007).
3. Ürün üzerinde esnek çalışma saatlerinde ve sınıf dışı ortamlarda da rahatlıkla çalışabilmesi, farklı öğrenme tarzları olan öğrencileri destekler (Prashnig, 2006).
4. Bilgiye en güncel ve işlevsel hali ile ulaşır (O’Reilly, 2007).
5. Öğrenciler web bağlantıları (hyperlink) mantığı ile öğrendikleri bilgilerin kaynağına gidebilir ve rahatlıkla istedikleri kavramlar hakkında daha derinlemesine araştırma yapabilirler (O’Reilly, 2007).
6. Öğrenciler daha çok duyu organı ile eğitim ortamına katılırlar ve bu da onların daha akılda kalıcı bilgiler edinmelerini ve bilişsel olarak da gelişmelerini sağlar (Prensky, 2009).
7. Öğrencilerin genellikle bu farklı web araçları ile geliştirdikleri ürünler ile sınıfa gelmeleri aktivitelere katılmak için motivasyonlarını da artırır (Conole & Alevizou, 2010; Lu, Lai, & Law, 2010).
8. Öğrenciler hazırladıkları ürünle ilgili eleştiriler alabilirler ve bu eleştirilere göre rahatlıkla ortaya koydukları ürünü geliştirebilirler. Bu şekilde öğrenciler üzerlerinde çalıştıkları akademik konularla daha çok iç içe olur ve kendi öğrenmeleri üzerinde kontrolleri artar (Bonk, 2009; Conole & Alevizou, 2010; Franklin, & van Harmelen, 2007).
9. Öğrencilerin, genellikle web 2.0 araçlarını kullanırken gruplar halinde çalışması teşvik edilir bu da sosyalleşmelerini ve birbirlerinin tecrübe ve bilgilerinden olabildiğince faydalanmalarını sağlar (Conole & Alevizou, 2010; Franklin & van Harmelen, 2007; Lu, Lai, & Law, 2010; O’Reilly, 2007).
10. Öğrencilere ders kitaplarının ötesine geçme, içerik oluşturma ve içeriği manipüle etme hakkı tanır; bu da öğrencilerin özgüvenlerinin gelişmesini sağlar (Conole & Alevizou, 2010).
C. Sınıf ortamı açısından Web 2.0 araçlarının yararları
1. Daha aktif ve katılımcı bir sınıf ortamı sağlar.
2. Sınıf ortamında öğrencilerin birbirine karşı tutum ve davranışlarını olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir.
Web 2.0 araçlarının yukarıda sıralanan yararlarına, her uygulama da ulaşılması mümkün olmayabilir. Bu yararlar daha çok bu tip araçları öğretmenlerin bulundukları fiziksel ve sosyal ortam şartlarına uygun öğrenme teorileri ile destekleyerek gözden geçirip amaçlarına uygun olarak kullanma becerileri ile ilgilidir (Lu, Lai, & Law, 2010). Bu nedenle, bu araçların ders içinde öğrenme ortamının hedef ve amaçlarına uygun bir şekilde öğrencileri akademik olarak devam eden bir sürece çekmeyi planlamak için kullanıldığı unutulmamalıdır.
Tartışma ve Sonuç
Teknolojinin bu kadar hayatımızın içinde olduğu bir yüzyılda teknolojiye, dijital araçlara ve internete olan bağlılığımız ve bağımlılığımız gittikçe artmaktadır. Bu noktada teknoloji ile kuşatılmış genç nesilleri geleneksel sınıflara sokmak ve onları geleneksel yöntemlerle teknolojiden uzakta eğitmek mümkün değildir. Bu mümkün olsa bile günümüzde bilgi ve teknoloji çağında bu gençlerin hak ettikleri mesleklere ve başarılı bir kariyere teknoloji ile olan ilişkilerini çok sınırlı tutarak ulaşmaları gerçekten pek mümkün görünmemektedir. Gelişen teknoloji ve yaşam standartları bilgiye ulaşmada en temel yol olarak, arama motorlarını ve interneti göstermektedir. Bu noktada klasik kütüphane anlayışının yerini teknolojiyle uyumlu kütüphanelerin alacağı düşünülmektedir (Bawden, vd., 2007; Tonta, 2009).
International Online Journal of Educational Sciences, 2012, 4(1), 243-254
252
Web 2.0 araçları internetin yeni yüzü olarak ortaya çıkmakta, birçok ülkede hak ettiği ilgiyi görmekte ve artık pedagoji 2.0 (McLoughlin & Lee, 2007; McLoughlin & Lee, 2008) olarak adlandırılan web 2.0 araçlarıyla desteklenen dersler için yeni stratejiler ve öğrenme teorileri geliştirilmektedir. Daha çok sosyal yapılandırmacı öğrenme kuramlarıyla desteklenen bu kuramların Türk Eğitim Sistemi içinde öneminin ve değerinin çok büyük olduğunu açıktır. Fatih projesi ile ülkemizde teknolojinin sınıfta ve okullarda kullanımının artırılmaya çalışılması söz konusudur. Bu projenin amacına ulaşması ve ülkemizdeki her okulun ve sınıfın bilişim teknolojilerini kullanır hale gelmesi hem öğretmenlerimiz hem de öğrencilerimizin teknolojik okuryazarlıkları için de çok önemlidir. Bu noktada özellikle öğretmenlerimizin teknolojik açıdan desteklenmesi gerekliliği ve materyal hazırlarken farklı tasarımları ve farklı araçları kullanmaları gerekecektir. Bu araçlar arasında web 2.0 araçları çok önemli bir yer tutmaktadır. Ders tasarımlarında belli ölçülerde bu web 2.0 araçlarını kullanmaları konusunda desteklenmelerini ve eğitilmeleri gereklidir.
OECD’nin 2009 yılında yayınladığı bir rapora göre öğretmenlerin Web 2.0 teknolojilerini sınıflarında aktif olarak kullanmamalarının 3 temel nedeni vardır: Bunlar, öğretmenlerin bu tip teknolojileri kullanmaları için teşvik edilmemeleri; bu teknolojilerin derslerde kullanılmalarının sağladığı olumlu eğitim çıktılarını gösteren akademik çalışmaların öğretmenler tarafından yeterince etkili bulunmaması ve eski, baskın eğitim kültürü bariyerinden çıkmakta zorlanmaları ve teknoloji ile zenginleştirilmiş ders tecrübelerinin ve teknolojiyi derslere katmanın sağlayacağı faydaları tam olarak idrak edememiş olmaları olarak sıralanabilir (OECD, 2009). Bu çıktıları göz önüne alınarak hazırlanacak eğitim programları bu sürecin üstesinden gelebilecektir.
Web 2.0 araçlarının kullanımıyla ilgili yapılan çalışmalarda kızların söz konusu araçları erkeklere göre hem sosyal hem de akademik amaçlar için daha çok tercih ettiği gözlenmektedir (OECD, 2009; Mazman & Usluel, 2011). Bu bulgular da göz önünde bulundurulursa, kızların akademik ve teknolojik açıdan motivasyonlarının artırılması web 2.0 araçlarına yapılan vurgunun ve kullanımının artırılması ile sağlanabilir.
Web 2.0 araçlarını kullanırken öğrencilerin özellikle içerik oluşturma bölümünde intihal gibi sorunlarla karsılaşmamaları için öğretmenleri tarafından ciddi şekilde bilgilendirilmeleri gerekliliği açıktır. Kopyala yapıştır mantığı ile hareket etmenin öğrencilerin yaratılıcılığına ve bilişsel gelişimlerine vereceği zarar konusunda yine öğrenciler mutlaka öğretmenleri tarafından eğitilmeli ve kendi ürününü üretmenin verdiği hazzı tatmaları sağlanmalıdır. Bununla birlikte web 2.0 araçları ile üretilen bilginin kalitesi de çok önemlidir. Genellikle web 2.0 araçları ile üretilen bilgiler çok geniş kitlelere kolaylıkla ulaşabilmektedir. Bu nedenle güvenilir ve doğru bilginin üretilmesi önem taşır (Conole & Alevizou, 2010). Öğretmenlerin öğrenme hedeflerine ve amaçlarına uygun olarak ders desenlerine katkıda bulunacak web 2.0 araçlarını kullanmalarının önemini ortadadır. Bu araçları düzenli ve aktif bir şekilde kullanmanın olumlu etkileri sınıf ortamında kısa bir zaman içerisinde öğrenci ve öğretmenler tarafından fark edilecektir.
